Page 2 of 2
W 1979r. Lockheed planował na podstawie wersji -500 opracować samolot cargo, co miało na celu spełnienie wymagań Flying Tiger Line, jednak pomysł nie doczekał się realizacji. Kolejne podejście do budowy towarowego L-1011 podjęła Hayes International, w 1985r. samolot pozbawiono okien wyposażenia kabiny pasażerskiej, oraz wyposażenia bufetu. W samolocie pozostała kabina pilotów, sześć foteli pasażerskich i jedną toaletę, podłogi dostosowano do mocowania palet, oraz zamontowano siatki zabezpieczające, L-1011-1F oblatano 05.05.1987r., samolot nigdy nie trafił do produkcji seryjnej. Kolejnym anulowanym programem była modyfikacja na rzecz której nawet samolot otrzymał nową nazwę (Lockheed 2000), samolot zaprezentowano na Farnborought w 1992r., projekt samolotu przedstawiał się podobnie jak -1F, ale posiadał zwiększony udźwig maksymalny, jednak okazało się, że zamówienia na tą przebudowę, brak. W Marshall of Cambridge Engineering, opracowano jedyną udaną przebudowę L-1011 na wersję cargo (zakłady te miały doświadczenie w przebudowie L-1011 dla RAF), którą oznaczono -200F. Maszynę dostosowano do przenoszenia 23 palet o wymiarach 2,25x3,2m, 24 palet LD-3, z przodu po lewej stronie kadłuba znalazły się drzwi towarowe. W ciągu 5-6 miesięcy L-1011-200, przekształcał się w L-1011-200F. Pierwsze zamówienie na przebudowę przyszło w czerwcu 1994r., a złożone zostało przez American International Airways, linia ta otrzymała 6 towarowych TriStar'ów. International Air Leases stała się drugim odbiorcom L-1011-200F, firma ta użyczała swoich maszyn linią Arrow, a ostatnim użytkownikiem tych maszyn w wersji towarowej okazała się kolejna firm leasingowa ILFC, z maszyn tych korzystała Millon Air. W 2000 roku Lockheed Martin planował program przebudowy L-1011 do standardu cargo, jednak brak potwierdzonych zamówień spowodował, że i ten pomysł upadł.
Ciekawym epizodem TriStar'a był zakup i służba w RAF'ie, który na początku lat 80. zaczął rozglądać się za samolotem dalekiego zasięgu służącym zarówno do transportu żołnierzy, jak i jako latający tankowiec. Przebudowy z maszyn cywilnych używanych wcześniej przez British Airways, dokonał wspomniany już wcześniej Marshall of Cambridge Engineering, w umowie z tą firmą rząd brytyjski zastrzegał sobie stałą cenę kontraktu, co zwiększało ryzyko ponoszone przez wykonawcę. Sześć zamówionych maszyn zostało dostarczonych w dwóch transzach, pierwsza nazwana K. Mk.1 (cztery z sześciu egzemplarzy) była dostosowana do tankowania w powietrzu i transportu pasażerów, w kabinie ładunkowej znalazło się siedem zbiorników paliwa, zainstalowano również dwa elastyczne przewody do pompowania paliwa, sondę do tankowania, oraz kamerę do monitorowania operacji tankowania. Pierwszy K Mk.1 został oblatany 09.06.1985r., maszyna ta została przekazana RAF'owi 25.03.1986r. Kolejny wariantem przeznaczanym dla RAF był KC Mk.1, od K Mk.1 różnił się tym że miał dodatkowe drzwi cargo, a na górnym pokładzie mocować można było palety (również palety z fotelami). Powstało cztery tego typu samoloty, dwa z przebudowy K. Mk.1. Kolejne maszyny jakie trafiły do RAF były przebudowanymi samolotami z Pan Am, pierwsze dwa TriStar'y pozostawiono w wersji pasażerskiej, jednak co ciekawe fotele ustawiono tyłem do kierunku lotu. Trzecia maszyna została prototypem K Mk.2, który dostał trójpunktowy system tankowania w powietrzu, co umożliwiało jednoczesne tankowanie dwóch maszyn, jednak samoloty z Pan Am miały mniejszy udźwig, tak więc K Mk.2 sprowadzono do wspomnianej wcześniej wersji pasażerskiej. Wszystkie te samoloty służą do tej pory w 216 eskadrze RAF, latające cysterny utraciły sondy do tankowania (pozostały przewody elastyczne), a niektóre z RAF'owskich TriStar'ów dostało zmodyfikowana awionikę. L-1011 w służbie Jej Królewskiej Mości, brały udział w operacjach w Kuwejcie (dwa TriStar'y dostały pustynne malowanie), oraz na Bałkanach, gdzie wykonywały głównie zadania latających cystern, ale również służyły do transportu wojsk. KC Mk.1 sporadycznie wykonają tankowania nad Morzem Północnym, oraz dwa razy w tygodniu latają z ludźmi i towarami na Falklandy i Cypr.
Obecnie w służbie pozostaje jeszcze ok.40 maszyn, największym użytkownikiem jest RAF, w Europie użytkowanych są jeszcze dwa cywilne TriStar'y . White Eagle Aviation zamierzał wziąć w leasing jednego z TriStar'ów i zarejestrować go w Polsce na symbolu SP-KEW. Kilka maszyn jest nadal użytkowanych w USA, trzy samoloty zarejestrowane są w Tajlandii, a kilka z L-1011 użytkowanych jest na Bliskim Wschodzie m.in. do wożenia pielgrzymów. W NASA L-1011 brał udział w projekcie umieszczania sztucznych satelitów na orbicie, samolot przebudowano w znanym z towarowych i "RAF'owskich" D wersji Marshall Engineering.
Dane techniczne:
L-1011-1 L-1011-100 L-1011-500
Długość: 54,17m 54,17m 50,05m
Rozpiętość: 47,35m 47,35m 50,09m
Wysokość: 16,87m 16,87m 16,87m
Max. ciężar do startu: 195 045kg 211 374kg 231 332kg
Pułap: 12 800m 13 100m 13 100m
Zasięg z ładunkiem: 5300km 6780km 9750km
Prędkość na 10 800m: 948km/h 948km/h 959km/h
Bibliografia:
M.Petrykowski, Lockheed L-1011 TriStar (Magazyn Lotnictwo, 11;12/2006, Wydawnictwo Magnum-X, Warszawa 2006)
Pl.wikipedia.org., Lockheed L-1011
Lockheed L-1011 TriStar (Wielka Encyklopedia Lotnictwa, wydawnictwo Educational Oxford, Londyn 2000)
Oprac. samoloty.pl (Air-news.blog.onet.pl)