Aby aktywnie rozwijać swoje zainteresowanie transportem lotniczym nie trzeba siedzieć w kokpicie. Wiele bardzo ciekawych, wymagających i ambitnych zawodów związanych z tą branżą funkcjonuje także na terenie portów lotniczych, czy w przedsiębiorstwach, nawet na pierwszy rzut oka mało związanych z awiacją.
Dyspozytorzy lotniczy
Zawód dyspozytora lotniczego jest jakby ogniwem pomiędzy pilotami a innymi służbami koordynującymi dany rejs. Dyspozytor ruchu lotniczego pełni bowiem nadzór operacyjny nad lotami, a oznacza to, że jeżeli z jakiś powodów realizacja normalnego planu lotu nie jest możliwa (na przykład z racji warunków pogodowych czy problemów technicznych samolotów), dyspozytor dokonuje w planie zmian, o czym powiadamia załogę i kontrolerów ruchu lotniczego. Dbając o to, aby uniknąć dużych opóźnień, a jednocześnie zachować jak najwyższe standardy bezpieczeństwa, dyspozytor w związku z pojawiającymi się nieprzewidzianymi wydarzeniami, wskazuje jaką trasę powinny mieć przypisane konkretne statki powietrzne, jakie wybrać zapasowe lotnisko itp. Jego praca jednak nie ogranicza się do działania tylko wtedy, kiedy samoloty operują w powietrzu, ale przede wszystkim do wszelkich przygotowań na dzień przed planowanym lotem. Na tym etapie dopasowuje on konkretny samolot do ilości pasażerów, możliwości operacyjnych lotniska docelowego, wybiera maszyny na ustalone trasy, a czasem nawet decyduje o odwołaniu rejsu. W praktyce realizowane zadania, w dużej mierze, uzależnione są od linii lotniczej dla jakiej konkretny dyspozytor pracuje. W tych największych, działa cały zespół dyspozytorów o zróżnicowanych zadaniach, z kolei tam gdzie liczba samolotów jest mniejsza, nierzadko jedna osoba pełni szeroki zakres funkcji. Dla przykładu, PLL LOT zatrudniają na jednej zmianie do 12 dyspozytorów, którzy obsługują całą flotę.
Dyspozytor lotniczy należy do personelu certyfikowanego, co oznacza, że zdobycie tej profesji wiąże się z udziałem w wyspecjalizowanych szkoleniach. Pierwszym krokiem w drodze do zdobycia licencji jest odbycie kursu teoretycznego, który przygotuje do egzaminu z takich przedmiotów, jak między innymi: planowanie lotu, nawigacja, monitorowanie lotu, czy zarządzanie ruchem lotniczym. Trwa on 200 godzin, z tym, że jest krótszy dla osób, które posiadają już doświadczenie w lotnictwie. Po jego pozytywnym ukończeniu, zrealizować trzeba także szkolenie praktyczne (120 godzin). Zdanie egzaminu wewnętrznego dopuszcza kandydata do kolejnej praktyki, tym razem jako asystent dyspozytora lotniczego. Po 90 dniach roboczych praktyki ubiegać się można o własną licencję. W jednym z warszawskich ośrodków szkoleniowych za kurs, zapłacić trzeba około 4500 tysiąca złotych. Kandydat musi mieć ukończone 21 lat, być niekarany i znać w dobrym stopniu język angielski, co oczywiście będzie na poszczególnych etapach sprawdzane.
foto. Paweł Gebski
Konstruktorzy i projektanci maszyn lotniczych
Kiedy bracia Wright budowali samolot poruszany silnikiem spalinowym, który w 1903 r. podczas pierwszego lotu wzbił się w powietrze na 12 sekund, zapewne nie spodziewali się, że w niedługim czasie postęp technologiczny pozwoli maszynami wzorowanymi na ich dziele przemierzać tysiące kilometrów. Obecnie koncerny lotnicze i kosmiczne zatrudniają rzesze specjalistów, pracujących nad jeszcze doskonalszymi rozwiązaniami technicznymi, poprawą bezpieczeństwa i zwiększeniem mocy samolotów. Co prawda, najbardziej atrakcyjni pracodawcy, jak konsorcja Airbus czy Boeing, siedziby mają poza granicami naszego kraju, to należy pamiętać, że oprócz samolotów pasażerskich, produkcja lotnicza opiera się w znaczącej części na budowie maszyn mniejszych, nie przeznaczonych dla ruchu komunikacyjnego i dostępnych dla szerszego grona odbiorców. Polskie firmy, takie jak choćby Aero-AT czy Aero-Service również odznaczają się dużą fachowością w produkcji samolotów, choćby tych ultralekkich.
Znalezienie się w gronie inżynierów, którzy decydują o wyglądzie samolotu, materiałach jakie zostaną wykorzystane i zastosowanych rozwiązaniach technicznych, może ułatwić ukończenie studiów technicznych ściśle dotyczących lotnictwa. Przewaga absolwentów takiej specjalności, w kontekście zatrudnienia w branży lotniczej jest bardzo zauważalna.
Specjaliści do spraw zarządzania lotnictwem
Menadżerowie lotnisk i specjaliści do spraw zarządzania lotnictwem to grupa zawodowa, która zajmuje się branżą transportu powietrznego od strony biznesowej. Transport powietrzny jest i niewątpliwie pozostanie najszybszym sposobem przemieszczania się. Po to jednak, aby był rentowny i ciągle się rozwijał oraz żeby sprostał wymogom rynku, istnieć muszą ludzie, którzy zadbają o sprawy organizacyjne, funkcjonowanie działów marketingu, współpracę z biurami turystycznymi, zatrudnianie personelu, szacowanie wydatków i przychodów oraz wiele innych spraw, o których istnieniu nie myśli przeciętny pasażer. Z uwagi na dynamicznie zwiększającą się liczbę osób korzystających z samolotów, także na polskich lotniskach, odsetek osób zatrudnianych jako szeroko rozumiani „zarządcy”, zdaniem ekspertów, będzie się zwiększać.
Powstają obecnie również kierunki studiów, które za zadanie mają przygotować do nowo powstałych miejsc pracy w branży lotniczej. Zarządzenie lotnictwem znajdziemy w Wyższej Szkole Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie i w Akademii Obrony Narodowej w Warszawie (także studia podyplomowe). Oczywiście dyplom takich studiów nie daje bezpośredniej gwarancji zatrudnienia; z drugiej strony ukończenie innych kierunków, czy nawet brak wyższego wykształcenia, nie przekreśla szans na zatrudnienie w tym charakterze.
Anglojęzyczne studia Aviation Management prowadzone przez WSIiZ kształcą przede wszystkim praktyczne umiejętności przyszłych kadr branży lotniczej. Zajęcia specjalnościowe prowadzą międzynarodowi praktycy z branży lotniczej. Na studentów czekają praktyki zawodowe w międzynarodowych portach lotniczych, w czołowych liniach lotniczych Unii Europejskiej i Azji. W ubiegłym roku podpisano umowę o współpracy z LOT i Lufthansą. Niemieckie linie lotnicze są honorowym ambasadorem unikatowej anglojęzycznej ścieżki kształcenia. Prowadzone są również rozmowy z innymi znanymi liniami lotniczymi. Studia Aviation Management mają przygotować wyśmienitą kadrę do pracy w branży lotniczej w Polsce i na świecie. Ta specjalna ścieżka kształcenia umożliwi podjęcie pracy na lotniskach w różnych działach, w firmach, które czarterują samoloty lub zajmują się przewozem lotniczym towarów.
foto. Tomasz Stańczak
Logistycy, specjaliści d.s. bezpieczeństwa
Logistycy stanowią grupę zawodową nieco zbliżoną do zarządców. Zajmują się oni procesem planowania, zaopatrzenia lotnisk, kontrolą przepływu informacji, organizacją obsługi klientów lub realizacją zamówień. Pracują nie tylko w portach lotniczych, ale także w przedsiębiorstwach produkujących sprzęt lotniczy, czy też zajmujących się spedycją lotniczą. Niezwykle ważną funkcję pełnią w ramach tej branży specjaliści do spraw bezpieczeństwa. Utrzymanie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa jest obowiązkiem, jaki nakładają na lotniska międzynarodowe i krajowe normy prawne. Dlatego też, realizacją zadań z tych zakresów zajmuje się wyspecjalizowana komórka portów lotniczych, która zapewnia sprawne funkcjonowanie wszystkich procedur chroniących i sprawdzających pasażerów oraz ich bagaże.
Zainteresowani logistyką w lotnictwie zastanowić się mogą nad podjęciem studiów inżynierskich w tym zakresie - taka specjalność znajduje się choćby w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Chełmie - na kierunku „Mechanika i budowa maszyn”, czy też Wyższej Szkole Informatyki, Zarządzania i Administracji w Warszawie. Szacuje się, że liczba osób zatrudnionych w obszarze logistyki i bezpieczeństwa będzie rosnąć, na co wpływ mają coraz bardziej rygorystyczne przepisy dotyczące wymogów ochrony środowiska, wymagające zwiększenia udziału czynnika ludzkiego w tym obszarze pracy.
Chociaż niewątpliwie to zawód pilota jest symbolem lotnictwa, znaleźć zatrudnienie w tej branży można w bardzo różnym charakterze. Profesje dyspozytora lotniczego, konstruktora, menadżera, czy logistyka, które wymieniliśmy w tej części naszego zestawienia, to również stosunkowo atrakcyjne, a przede wszystkim nieszablonowe drogi kariery. Tym bardziej, iż eksperci wskazują, że jeszcze w tej dekadzie zaobserwować będzie można zauważalny popyt na pracowników potrzebnych do zapewnienia prawidłowego funkcjonowania transportu powietrznego. I chociaż, gdyby eksperci zawsze mieli rację, gospodarka byłaby bardzo przewidywalna, a kryzysów ekonomicznych można by uniknąć, to jednak zbyt dużo niezależnych analiz (choćby dokonanych na zlecenie Airbusa i Boeinga, czy nawet sporządzonych przez Urząd Lotnictwa Cywilnego) zakłada wzrost zapotrzebowania na pracowników w lotnictwie w niedalekiej przyszłości, aby te prognozy uznać za mylące.
tekst. Barbara Szydłowska
