Franciszek Gruszka urodził się 21 stycznia 1910 r. w województwie lwowskim. Egzaminy maturalne zdał we Lwowie, był absolwentem VII Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki. Do lotnictwa zgłosił się jako ochotnik. W 1931 r. otrzymał swój pierwszy przydział do jednostki – balonowej w Toruniu. Ale od przygody z balonami wolał tę związaną z samolotami.
Franciszek Gruszka ze swoimi mechanikami
Miał możliwość przejścia z grodu Kopernika do Dęblina i skorzystał z niej. Pięć lat przed wybuchem II wojny światowej ukończył Szkołę Podchorążych Lotnictwa jako obserwator. W 1934 r. trafił do Lwowa, a w nim do stacjonującego 6 Pułku Lotniczego. Rok później ukończył kurs pilotażu. Mając niezbędne papiery pilota z Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa przeszedł w 1936 r. Kurs Wyższego Pilotażu. Ten pozwolił mu na wykonywanie lotów w eskadrze treningowej.
W 1938 r. Franciszka odkomenderowano do Ośrodka Wyszkolenia Lotniczego. Będąc w Brzeżanach – Łucku miał szkolić innych pilotów. Pewnie pozostałby w tym ośrodku dłużej, ale na przeszkodzie stanął wybuch wojny. Nim przemówiły działa, Gruszka został zastępcą komendanta.
W obliczu przegranej ewakuował się z Bazą Lotniczą nr 6 do Rumunii. Podobnie jak część personelu latającego i naziemnego udał się następnie do Jugosławii. Nie pozostał w niej długo. Chciał się bić. Dotarł do Włoch. I tam nie zagrzał długo miejsca. Spieszył tam, gdzie czuł się potrzebny. Zawędrował więc do Wielkiej Brytanii. Po odpowiednim przeszkoleniu trafił w szeregi pilotów Royal Air Force. Latał z nimi w 65 Dywizjonie Myśliwskim. Co więcej, zdążył wziąć udział w powietrznej Bitwie o Wielką Brytanię. Bronił nieba nad Londynem.
Odznaczony pośmiertnie brytyjskimi War Medal 1939-1945 (po lewej) i 1939–45 Star z klamrą Battle of Britain (po prawej)
18 sierpnia 1940 r. poderwał się w powietrze. Do stolicy zbliżała się wyprawa bombowa. Spotkali się z nią nad Canterbury. Doszło do walki powietrznej. Piloci z Luftwaffe mieli celne oko. Franciszek Gruszka nie wrócił na macierzyste lotnisko. Zginął śmiercią lotnika.
Pogrzeb por. Franciszka Gruszki 17 lipca 1975 na cmentarzu w Northolt
Tekst: Konrad Rydołowski
Fot. wikipedia.pl