Samolot, który był protoplastą oraz pionierem technologii zastosowanych w obecnym myśliwcu Eurofighter Typhoon, został po raz pierwszy pokazany na wystawie statycznej, w pełni otwartej dla publiczności.
Pokazano, co prawda tylko płatowiec demonstratora technologii programu EAP - Experimental Aircraft Programme, z którego wyłonił się współczesny, wielozadaniowy samolot bojowy Eurofighter Typhoon.
Ale na jego podstawie można doskonale zobaczyć, jak zmieniała się i ewoluowała ta konstrukcja do obecnej postaci. Pokazany EAP zbudowany został przez BAS System w 1980 roku, a obecnie przekazany przez firmę do Muzeum RAF w Cosford, Shropshire.
Dlaczego jest to tak interesujące i ważne? Z EAP wyłoniła się bowiem najbardziej zaawansowana konstrukcja myśliwca, jaki kiedykolwiek zbudowano przez producenta brytyjskiego. Więcej – to koncepcja, konstrukcja i produkcja w pełni europejska, zaś sam program jej powstania stał się programem państw europejskich. Na jego bazie wypracowano wiele zaawansowanych metod zarządzania dużym, międzynarodowym programem, w tym ujednolicania procedur w każdym obszarze – począwszy od koncepcji, poprzez wybór technologii, konstrukcję, procesy testowe, aż po wprowadzenie do produkcji i eksploatacji zaawansowanego technologicznie statku powietrznego. Z tej wiedzy korzysta się do dzisiaj, i będzie się korzystać jeszcze przez dziesięciolecia.
Prototyp Eurofighter Typhoona – EAP w RAF Museum w Cosford. FOT.: BAE Systems
Dyrekor do spraw lotniczych i informacji, Chris Boardman stwierdził, że "EAP był podstawą rozwoju wielu przełomowych cech konstrukcyjnych i możliwości, które widzimy w obecnej, dojrzałej i użytkowanej konstrukcji, jaką jest Eurofighter Typhoon. Pozwolił on, obok takich, konstrukcji, jak demonstrator Tornado P.02, czy demonstrator Jaguar ACT i TSR2, utrzymać przemył Wielkiej Brytanii w czołówce lotnictwa wojskowego”.
Z pewnością dlatego Kurator muzeum RAF-u, Nick Sturgess, powiedział, iż jest wręcz zachwycony faktem powiększenia zasobów muzeum, dodając EAP do kolekcji samolotów. Szczególnie istotne dla niego jest również to, że powiększa tym samym kolekcję samolotów, będących przełomowymi etapami w rozwoju nowych konstrukcji lotniczych.
Mówiąc o nowym eksponacie, powiedział też: "Tylko jeden EAP został kiedykolwiek zbudowany i jego znaczenia w lotnictwie nie sposób przecenić.”
Uzupełniając swoją wypowiedź, stwierdził: "To bardzo zasłużony samolot. W swojej karierze lotniczej demonstrator EAP przyczynił się nie tylko do potwierdzenia prawidłowości obrania kierunku stworzenia koncepcji komputerowej kontroli sterowania lotem fly-by-wire i jej skuteczności, ale także poprawności zastosowanej koncepcji aerodynamicznej oraz nowych metod budowy płatowca, z użyciem nowych materiałów włącznie."
Historia demonstratora EAP rozpoczęła się w kwietniu 1986 r., kiedy został on wdrożony do procedur testowych w British Aerospace w Warton. Jego pierwszy lot odbył się w sierpniu tego samego roku, gdy pilot testowy, dyrektor wykonawczy operacji, lotniczych Dave Eagles, w locie poziomym rozpędził samolot do prędkości supersonicznej (ponaddźwiękowej ) Mach 1,1.
Prototyp służył do lotów testowych przez prawie 6 lat. Ostatni jego lot przeprowadzono również w Warton, w maju 1991. Łącznie prototyp wykonał 259 testowych lotów bojowych, spędzając w powietrzu 195 godzin i 21 minut. W niektórych lotach osiągał prędkość powyżej Mach 2,0, a także osiągał w locie kontrolowanym kąt natarcia ponad 35o kątowych.
W czerwcu 1996 został przejęty przez Uniwersytet Loughborough, w Leicestershire, gdzie był używany przez studentów do prowadzenia ćwiczeń z konstrukcji i projektowania zaawansowanych samolotów szybkich.
Na stałą wystawę do Cosford trafił w marcu 2013. Ale musiał jeszcze czekać ponad pół roku, aby można było zacząć go oglądać w Royal Air Force Museum, oddział Cosford, Shifnal Shropshire. Samo muzeum, którego wystawy znajdują się również w Londynie, warto zwiedzić. Zdecydowanie polecam.
Maciej Ługowski