Suchoj Su-25 Suchoj Su-25

Suchoj Su-25 (oznaczenie NATO: Forgoot) - Radziecki/rosyjski dwusilnikowy samolot szturmowy produkowany w latach 1977-1992.

Gdy w roku 1977 z lotniska zakładów doświadczalnych Ramienskoje wystartował pierwszy seryjny Frogfoot zachód wiedział, że szykuje się coś poważnego. Prototyp został opracowany w 1975r. a już w 1977r. ruszyła produkcja seryjna Su-25K mogącego konkurować z amerykańskim A-10 Thunderbolt II.

Do standardowego uzbrojenia Frogfoota zalicza się dwulufowe działko GSz-30-2 30mm (szybkostrzelność 3000 pocisków na minutę) z zapasem 250 naboi, 8-10 węzłów podskrzydłowych do podwieszania uzbrojenia o maksymalnej masie ok.4 500kg, m.in. bomby o masie do 500kg (maksymalnie 8 sztuk), niekierowane pociski rakietowe, kierowane pociski rakietowe naprowadzane laserowo Ch-25ML i Ch-29L, zasobniki strzeleckieSPPU-22-01 i UPK-23-250, zasobniki bombowe KMGU-2. Na system sterowania uzbrojeniem składają się: celownik strzelecko-bombardierski ASP-17BC-8 i dalmierz laserowy Klon-PS. Znacznik celów pozwala niszczyć cele z dokładnością do 5m z odległości 20km.

Podobnie jak większość samolotów szturmowych Su-25 był wyposażony w silnie opancerzoną kabinę pilota, system obrony własnej: dwa pociski powietrze-powietrze R-60M, stacje ostrzegająca o opromieniowaniu Sirena-3, wyrzutnie flar i dipoli zakłócających - z tyłu kadłuba za statecznikiem pionowym.

Su-25 został użyty bojowo po raz pierwszy w 1980r. w Afganistanie. Tam miał za zadanie, wraz ze śmigłowcami szturmowymi Mil Mi-24, zapewnić wsparcie z powietrza dla wojsk lądowych walczących w trudnym, górzystym terenie. Po raz kolejny Rosjanie użyli ich w 2008r. podczas wojny w Osetii Południowej, gdzie 3 sztuki Frogfootów zostały zestrzelone w pobliżu Gruzińskiego miasta Gori. Ponadto Su-25 pod oznaczeniami Irackich Sił Powietrznych walczyły w Zatoce Perskiej w 1991r. gdzie co najmniej jedna maszyna została zestrzelona przez wojska koalicji.


Wersje Suchoj Su-25:

- Su-25 – podstawowa wersja dla lotnictwa frontowego Wojsk Lotniczych Rosji

- Su-25K – eksportowa odmiana Su-25

- Su-25UB – dwumiejscowa (wydłużona) wersja szkolno-bojowo z w pełni zachowanym systemem uzbrojenia

- Su-25UBK – eksportowa odmiana Su-25UB

- Su-25UT – dwumiejscowa (wydłużona) wersja szkolno-bojowa bez systemu uzbrojenia – powstał tylko jeden egzemplarz

- Su-25UTG – dwumiejscowa (wydłużona) wersja szkolno-bojowa na bazie Su-25UT, przystosowana do operowania z pokładów lotniskowców – wyprodukowana tylko 10 egzemplarzy

- Su-25BM – podstawowy Su-25, przystosowany do przenoszenia celów powietrznych

- Su-25BMK – eksportowa odmiana Su-25BM

- Su-25T – zmodernizowana wersja

- Su-25UB – samolot otrzymał nową awionikę, nowe środki bojowe oraz ulepszone silniki R-195

- Su-25TK – eksportowa odmiana Su-25T

- Su-25TM – znany tez pod nazwą Su-39, zmodernizowany wariant Su-25T, z celownikiem radiolokacyjnym Kopjo-25

- Su-25 Scorpion – modernizacja powstała przy współpracy Rosji z firmami Izraelskimi i Gruzińskimi – pierwszy lot odbył się w 2001r.


Dane techniczne:

Wymiary:
- rozpiętość 14,36m; długość 15,53m; wysokość 4,8m; powierzchnia skrzydeł 33,7m2

Masy:
- masa pustego samolotu 9 500kg; maksymalna masa startowa 17 600kg


Osiągi:
- Vmax 950km/h; pułap praktyczny 10 000m; zasięg (z uzbrojeniem) ok.400km


Napęd:
- dwa turbinowe silniki odrzutowe Tumański R-195 o ciągu 4415daN każdy


Uzbrojenie:
- dwulufowe działko GSz-30-2 30mm z zapasem 250 nabojów; 8-10 węzłów podskrzydłowych do podwieszenia środków bojowych o masie do 4 500kg;


Kraje eksploatujące:
- ZSRR/Rosja, Afganistan, Białoruś, Bułgaria, Czechy, Gruzja, Irak, Iran, Ukraina



Oprac. Michał Kołomyjski

Aktualności lotnicze