Avia BH-33

Avia BH-33

Avia BH-33 -  po sukcesie, jaki odniósł myśliwiec Avia B-21 opracowany Pavla Beneša i Miroslava Hajna, konstruktorzy nie przerwali prac nad udoskonaleniem swojego samolotu. W 1925r. postanowiono zastosować do jego napędu silnik Bristol Jupiter IV o mocy 316 kW (430 kM) produkowany na licencji we Francji przez zakłady Gnome-Rhone. Nowy samolot oznaczono B-21J.1. Prototyp został oblatany 10 V 1926r. próby wykazały, że w porównaniu z Avią B-21 nowy myśliwiec miał wprawdzie lepsze wznoszenie, lecz prędkość samolotu nie zwiększyła się. Stało się jasne, że nowy silnik wymaga opracowania nowego płatowca.

Konstruktorzy opracowali zatem nowy samolot o poprawionej konstrukcji, który otrzymał oznaczenie Avia BH-33. Pierwszy prototyp wyposażony w silnik Bristol Jupiter VII został oblatany w 1928r. Wkrótce po nim do lotów został przygotowany drugi prototyp, w którym zamontowano silnik Bristol Jupiter VI o mocy 309 kW (420 KM). Ten samolot stał się wzorem dla egzemplarzy seryjnych. Ponieważ koncepcja całkowicie drewnianego dwupłata stawała się już przestarzała, czechosłowackie Ministerstwo Obrony zamówiło zaledwie 5 myśliwców. Fabryka szukała zatem odbiorców za granicą. 3 Avie BH-33 trafiły do Belgii, a 1 do Polski, gdzie stał się wzorem dla produkcji licencyjnej rozpoczętej w Podlaskiej Wytwórni Samolotów. Zbudowano tam 50 myśliwców, które oznaczono PWS-A. Zastąpiły one w jednostkach myśliwskich nieudane samoloty SPAD S-61.

Avia BH-33 była ostatnim całkowicie drewnianym myśliwcem czechosłowackim. Konstrukcja taka pod koniec lat 20 była już przestarzała, zatem inżynierowie Pavel Beneš i Miroslav Hajn opracowali nową wersję samolotu, różniącą się od poprzedniej zastosowaniem metalowego kadłuba o owalnym przekroju, co przy zamontowaniu gwiazdowego silnika znacznie poprawiało aerodynamikę. Nowy samolot otrzymał oznaczenie Avia BH-33E. Trzy takie myśliwce sprzedano do Jugosławii, gdzie zbudowano także 42 Avie na podstawie licencji. Wkrótce potem na polskie zlecenie powstał prototyp oznaczony Avia BH-33P z owalnym kadłubem spawanym z rur stalowych oraz hełmową osłoną silnika. Do produkcji seryjnej tej wersji nie doszło.

Ostatnią wersją była Avia BH-33L, w której zastosowano czechosłowacki silnik Skoda L o mocy 500 KM. Czechosłowackie lotnictwo wojskowe zakupiło 81 myśliwców tego typu, które otrzymały oznaczenie Ba-33. Jeden samolot trafił do armii japońskiej i został użyty bojowo podczas walk w Chinach.

Samoloty Avia BH-33L służyły w jednostkach lotnictwa myśliwskiego do czasu wprowadzenia nowocześniejszych Avii B-534. Wtedy przeniesiono je do szkoły lotniczej w Prostejov. Po upadku Czechosłowacji zostały przejęte przez Niemców, którzy wykorzystywali je do treningu. Jugosłowiańskie Avie B-33E zostały użyte bojowo w 1941r. w czasie agresji niemieckiej. Dwie Avie wystartowały wtedy przeciw myśliwcom Bf-109. Obie zostały zestrzelone, a ich piloci zginęli. Po klęsce Jugosławii latające jeszcze myśliwce tego typu zostały przejęte przez Chorwację. Używano ich w operacjach przeciw partyzantom.

Konstrukcja: całkowicie drewniana lub mieszana (Avia BH-33), jednosilnikowy, jednomiejscowy dwupłat. podwozie klasyczne, dwukołowe, stałe. Napęd- jw.

Uzbrojenie: 2 k.m. Vickers kal. 7.7 mm umieszczone na grzbiecie kadłuba. Później zostały wymienione na k.m. wz. 28 będące czechosłowacką modyfikacją karabinów Vickers przystosowaną do amunicji kal. 7.92 mm.

Dane techniczne (Avia BH-33L):

Opracował: Paweł Szczepaniec