PWS-12

PWS-12bis

PWS-12 - w 1928r. inż. Aleksander Grzędzielski i inż. Augustyn Bobek-Zdaniewski opracowali projekt samolotu szkolno-treningowego, przeznaczonego głównie do nauki akrobacji, oznaczony PWS-12. Departament Aeronautyki MSWojsk. zawarł 25 II 1929r. umowę z Podlaską Wytwórnią Samolotów na dostawę 3 prototypów. Prace przy ich budowie przebiegały szybko, ponieważ wykorzystano kadłub i podwozie z projektowanego równolegle myśliwca PWS-11. Samoloty zostały ukończone w październiku 1929r. W tym miesiącu jeden z nich przeszedł próby statyczne. Drugi został oblatany w listopadzie przez Franciszka Rutkowskiego. PWS-12 wykazywał jednak duży opór aerodynamiczny oraz słabą sterowność, wymagał zatem kilku poprawek. Kadłub o prostokątnym przekroju oprofilowano listwami i pokryto płótnem, zmieniając przekrój na owalny. Zmieniono obrys usterzenia, zwiększono powierzchnię nośną płatów oraz osłonięto silnik pierścieniem Townenda. Oznaczenie samolotu zmieniono na PWS-12a. W 1930r. przeszedł on badania w Instytucie Technicznym Lotnictwa. 

Po wprowadzeniu kolejnych poprawek w projekcie zmniejszających masę własną o 20 kg oblatano drugi prototyp oznaczony PWS-12bis. Na początku 1931r. samolot przebudowano nadając mu płaskie boki kadłuba, zmieniając ster kierunku oraz montując metalowe śmigło. Przystosowano go ponadto do lotu odwróconego. Samolot otrzymał cywilne znaki SP-AKE. W marcu 1931r. mjr J. Długoszewski wykonał na nim lot do Tallina, a w 1933r. wziął udział w rajdzie bałkańskim.

W 1931r. Departament Aeronautyki zamówił serię 20 samolotów dla wojskowych szkół lotniczych. Tymczasem inż. A. Zdaniewski dokonał kolejnej modyfikacji zastępując drewnianą konstrukcję kadłuba konstrukcją spawaną z rur stalowych. Ponadto wzmocniono płaty, nieznacznie zmodyfikowano obudowę silnika i przód kadłuba oraz zabudowano drzwiczki ułatwiając dostęp do przedniej kabiny. Samolot otrzymał oznaczenie PWS-14. Departament Aeronautyki polecił zastosować powyższe ulepszenia w  zamówionych PWS-12bis, co spowodowało, że wytwórnia, która zaczęła już budowę drewnianych kadłubów, poniosła straty finansowe.

Konstrukcja: całkowicie drewniany jednosilnikowy dwupłat, dwie kabiny odkryte: przednia - instruktora, tylna - ucznia. Podwozie klasyczne dwukołowe stałe. Napęd stanowił silnik gwiazdowy 9-cylindrowy Škoda Whirlwind J5A o mocy 162 kW (220 KM).

Dane techniczne (PWS-12bis):