Przestrzeń powietrzna jest co raz bardziej zatłoczona. Częstotliwości, na których następuje wymiana informacji pilot-kontroler, co raz częściej są nieustannie zajęte, dając każdemu pilotowi bardzo mało czasu na nadanie swojego komunikatu oraz odebranie od kontrolera odpowiednich instrukcji. W związku z tym we frazeologii proceduralnej już dawno wprowadzono system kodowania oraz skracania najczęściej przekazywanych (tzw. rutynowych) informacji związanych z bezpiecznym wykonywaniem operacji lotniczych. Każdy pilot oraz kontroler powininen doskonale znać wszystkie kody i skróty stosowane w lotnictwie cywilnym. Poniżej prezentujemy tylko najważniejsze z nich. Całość natomiast dostępna jest w dokumencie ICAO PL-8400 Skróty i Kody Stosowane w Międzynarodowym Lotnictwie Cywilnym PANS-ABC.
Poniżej prezentujemy także alfabet fonetyczny, stosowany w radiotelefonii. Każdej literze alfabetu przypisany jest jej fonetyczny odpowiednik, który należy wymawiać w przypadku stosowania literowania.
A - Alpha
B - Bravo
C - Charlie
D - Delta
E - Echo
F - Foxtrot
G - Golf
H - Hotel
I - India
J - Juliet
K - Kilo
L - Lima
M - Mike
N - November
O - Oscar
P - Papa
Q - Quebec
R - Romeo
S - Sierra
T - Tango
U - Uniform
V - Victor
W - Whiskey
X - X-ray
Y - Yankee
Z - Zulu
_______________________________________________________________________________________________________
AAL (above aerodrome level) - nad poziomem morza
ABN (aerodrome beacon) - latarnia lotniskowa
ACAS (airborne collision aviodance system) - pokładowy system zapobiegania kolozjom
ACC (aera control center) - ośrodek kontroli obaszru lub kontrola obszaru
ACK (acknowledge) - potwierdź
ADA (advisory area) - obszar ze służbą doradczą
ADF (automatic direction finding equipment) - automatyczny radionamiernik, radiokompas
ADR (advisory router) - trasa ze służbą doradczą
AFIL (flight plan filed in the air) - plan lotu złożony z powietrza
AFIS (aerodrome flight information service) - Lotniskowa Słuzba Informacji Powietrznej
AFS (aeronautical fixed service) - stała słuzba lotnicza
AGL (above ground level) - nad poziomem terenu
AGN (again) - ponownie, znowu
AIC (aeronautical information cingular) - biuletyn informacji lotniczych
AIP (aeronautical information publication) - zbiór informacji lotniczych
AIRAC (aeronautical information regulation and control) - regulacja i kontrola rozpowszechniania informacji lotniczych
AIREP (air-report) - meldunek z powietrza
AIS (aeronautical information services) - służby informacji powietrznej
AMSL (above mean sea level) - nad średnim poziomem morza
ALRS (alerting service) - służba alarmowa
ALS (approach lighting system) - system świateł podejścia
AMA (area minimum altitude) - minimalna wysokość
APV (approve or approvedor approval) - zatwierdź, zatwierdzono
ARO (air traffic services reporting office) - biuro odpraw załóg
ARP (aerodrome reference point) - punkt odniesienia lotniska
AR (air report) - meldunek z powietrza
ASDA (accelerate stop distance available) - rozporządzalna długość przerwania staratu
ATA or ATD (actual time of arrival or departure) - rzeczywisty czas przylotu lub odlotu
ATC (air traffic control) - Kontrola Ruchu Lotniczego
ATFM (air traffic flow management) - zarządzanie ruchem lotniczym
ATTN (attention) - uwaga
ATS (air traffic services) - Służby Ruchu Lotniczego
ATZ (aerodrome / airfield traffic zone) - Strefa Ruchu Lotniskowego (Strefa Ruchu Lotniczego)
AWY (airway) - droga lotnicza
BA (braking action) hamowanie
CAVOK (visibility, cloud and present weather better than prescribed values or conditions it should be pronounced KAV-OH-KAY) - widzialność, chmury i pogoda w chwili obserwacji są lepsze niż zalecane wartości lub warunki
CF (change frequency to ...) - zmień częstotoliwość na ...
CLIMB OUT (climb - out area) - strefa wnoszenia początkowego
CS (call sign) - znak wywoławczy
CPL (current flight plan) - bieżący plan lotu
CTAM (climb to and maintain) - wnieś się i utrzymuj
CTC (conatact) - nawiąż łączność
CTR (control zone) - strefa kontrolowana
D... (danger area...- followed by identyfication) - strefa niebezpieczna...-identyfikator
DA (decision altitude) - wysokość bezwzględna decyzji
DEST (destination) - punkt docelowy
DETRESFA (distress phase) - faza niebezpieczeństwa
DH (decision height) - wysokość względnadecyzji
DME (distance measuring equipment) - radioodległościomierz (radionawigacyjny system odległościowy)
DS (descend to or descending to) - zbliżać się lub zbliżanie się
EAT (expected approach time) - przewidywany czas podejścia
EET (estimated elapsed time) - przeiwdywany czas przelotu
EFT (expect further clearance) - oczekuj na następne zezwolenie
ETA (estimated time of arrival or estimating arrival) - przeiwdywany czas przylotu lub przewidywany przylot
ETD (estimated time of departure or estimating deprture) - czas odlotu i przwidywany odlot
ETO (estimated time on the significant point) - przewidywany czas przelotu nad znaczącym punktem nawigacyjnym
FAP (final approach point) - punkt rozpoczęcia podejścia początkowego
FIC (flight information center) - Centrum Informacji Powietrznej
FIR (flight information region) - Rejon Informacji Powietrzenej
FIS (flight information service) - Służba Informacji Powietrznej
FISA (automated flight information service) - zautomatyzowana służba informacji powietrznej
FL (flight level) - poziom lotu
FNA (final approach) - podejście końcowe
FMU (flight management unit) - organ zarządzania przepływem
GCA (ground controlled approach sytstem) - naziemny systsem kontroli podejścia do lądowania
GNSS (global navigation satellite system) - globalny sytsem nawigacyjny
GP (glide path) - ścieżka schodzenia
GPS (global positioning system) - globalny system pozycyjny
H24 (continous day or night service) - służba całodobowa
HF (high frequency(3-30 MHz)) - wysoka częstotliwość (3-30MHz)
IM (inner marker) - marker wewnętrzny
IN (initial approach) - podejście początkowe
HJ (sunrise to sunset) - od wschodu do zachodu słońca
HN (sunset to sunrise) - od zachodu do wschodu słońca
HS (service available during hours of scheduled operation) - służba dostępna w czasie wykonywania operacji planowanych
HX (no specific working hours) - nieokreslone godziny pracy (służby)
IFR (insrtument flight rules) - przepisy odnoszące się do wykonywania lotów według przyrządów
ILS (instrument landing system) - system lądowania według przyrządów
IMC (instrument meteorological conditions) - warunki meteorologiczne dla lotów według przyrządów (IFR)
INFO (information) - informacja
INS (inertial navigation system) - bezwładnościowy system nawigacyjny
KT (knots) - węzły
LORAN (long range navigation system) - lotniczy system nawigacyjny dalekiego zasięgu
MCTR (military control zone) - strefa kontrolowana lotniska wojskowego
MET (meteorological or meteorology) - meteorologiczny lub meteorologia
MLS (microwave landing system) - mikrofalowy system lądowania
MM (middle marker) - marker środkowy
MNPS (minimum navigation performance specifications) - specyfikacje minimalnej charakterystyki nawigacyjnej
MRP (ATS/MET report pont) - punkt meldowania ATS/MET
NDB (non -directional beacon) - naziemna radiolatarnia bezkierunkowa
NIL (none or I have nothing to send you) - nic lub nie mam nic do przekazania
NOTAM (a notice distributed by means of telecommuniacation containing information concerning the establishment, condition, or change in any aeronautical facility, service, procedure, or hazard, the timely knowledge of which is essential to personnel concerned with flight operations) - wiadomość rozpowszechniana za pomocą środków telekomunikacyjnych, zawierająca informacje o ustawieniu, stanie lub zmianach w odniesieniu do urządzeń lotniczych, służbach, procedurach a także o niebezpieczństwie , których znajomość we właściwym czasie jest istotna dla personelu związanego z operacjami lotniczymi.
PA (precision approach) - podejście precyzyjne
PALS... (precision approach landing system-category) - system świetlny precyzyjnego podejścia - kategoria
PAPI (precision approach path indicator) - wskaźnik ścieżki precyzyjnego podejścia
REP (report or reporting point) - rapoort/meldowanie lub punkt meldowania
RERTE (re-route) - zmiana trasy
QFE (atmospheric pressue at aerodrome elevation (or at runway threshold)) - ciśnienie atmosferyczne na poziomie lotniska (lub na poziomie progu drogi startowej)
QNH (altimeter sub - scale setting to obtain elevation when on the ground) - ustawienie skali wysokościomierza (ciśnienia), tak aby wskazywał on wysokość w odniesieniu do terenu
RCC (rescue co-ordinationcentre) - centrum koordynacji ratownictwa lotniczego
RNAV (area navigation (to be pronounced AR - NAV)) - nawigacja obszarowa
RVR (runway visual range) - zasięg widzialności wdłuż drogi stratowej
SALS (simple approach lighting system) - uproszczony system świetlnego podejścia
SELCAL (selective calling system - a system which permits the selective calling or individual aircraft over radiotelephone channels linking a ground station with the aircraft) - system selektywnego wywoływania (system do selektywnego wywoływania pojedyńczych użytkowników przestrzeni powietrznej przy zastosowaniu kanałów radiotelefonicznych łączących stację naziemną z samolotem)
SAR (search and rescue) - poszukiwanie i ratownictwo
SID (standard intrument departure) - standardowa procedura odlotu według przyrządów
SMC (surface movement control) - kontrola ruchu naziemnego
SNOWTAM (a special series of NOTAM notifying the presence or removal of hazardous conditions due to snow, slush and ice on the movement area, by means of a specific format) - NOTAM oddzielnej serii zawiadamiający przy użyciu specjalnego formularza, o zaistnieniu lub usunięciu warunków niebezpiecznych w obrębie pola naziemnego ruchu lotniczego, powodowanych przez snieg, lód, topmniejący śnieg lub stojacą wodęwskutek topnienia śniegu.
SPECIAL (special meteorological report (in abbreviated plan language)) - specjalny komunikat meteorologiczny(redagowany tekstem otwartym przy zastosowaniu obowiązujących skrutów)
SSR ( secondary surveillance radar) - wtórny radar dozorowania
SST (supersonic transport) - transport naddźwiękowy
STAR (Standard Terminal Arrival Route) - standardowy dolot według wskazań przyrządów
TACAN (tactical air navigation aid) - taktyczna lotnicza pomoc nawigacyjna
AF (aerodrome forecast) - prognoza lotniskowa
TMA (terminal control area) - rejeon kotrolowany lotniska lub węzła lotnisk
TWR (aerodrome control tower or aerodrome control) - wieża kontrolna lotniska lub kontrola lotniska
TWY (taxiway) - określona droga na lotnisku lądowym wyznaczona do kołowania statków powietrznych zapewniająca połączenie między określonymi częściami lotniska włączając:
- linie kołowania
- drogę kołowania po płycie
- drogę szybkiego kołowania
UHF (ultra-high frequency (300-3000 MHz)) - ultra wielka częstotliwość (300-3000MHz))
UIR (upper flight information region) - region informacji lotniczej górnej przestrzeni
UTA (upper control area) - obaszar kontrolowany górnej przestrzeni
UTC (co-ordianted universal time) - ubniwersalny czas skoordynowany
VASIS (visual approach slope indicator system) - wizualny system ścieżki schodzenia
VDF (VHF direction finding station) - radionamiernik kierunkowy wielkiej częstotliwości
VFR (visual flight rules) - przepisy wykonywania lotów z widocznością
WHF (very high frequency (30-300MHz)) - bardzo duża częstotliwość (30-300MHz)
VIP (very important person) - bardzo ważna osoba
VMC (visual meteorological condition for aircraft in flight) - warunki meteorologiczne dla lotów z widocznością (VFR)
VOLMET (meteorological information for aircraft in flight) - informacje meteorologiczne dla statków powietrznych wykonujących operacje powietrzne
VOR (VHF Omni-directional Range) - radiolatarnia ogólnokierunkowa VHF
VORTAC (VOR and TACAN combined) - system radionawigacyjny będący połączeniem VOR i TOCAN
WPT (way-point) - punkt drogi RNAV
XNG (crossing) - przecinanie
Opracowano na podstawie: "Kody i skróty stosowane w międzynarodowym lotnictwie cywilnym PANS" - ABC (PL-8400), Dziennik Urzędowy Urzędu Lotnictwa Cywilnego(ULC), załącznik do nr 1, poz 1 z dnia 16 lutego 2006r.