308 Dywizjon Myśliwski "Krakowski"
Dywizjon kontynuuje tradycje po 2 Dywizjonie Myśliwskim ze składu 2 Pułku Lotniczego z Krakowa oraz po 1/145 Polskim Dywizjonie Myśliwskim z Francji. Początkowo dywizjon szkolony był jako klasyczna jednostka myśliwska z możliwością użycia w roli nocnego dywizjonu myśliwskiego. Początkowo stosunki w dywizjonie nie układały się szczęśliwie. Brytyjski dowódca Davis z trudnym charakterem nie potrafił sobie zjednać Polaków początkowe nieporozumienia w końcu przerodziły się w otwartą wrogość. S/Ldr Davis podczas lotu w trudnych warunkach atmosferycznych wprowadził klucz samolotów w liny balonów zaporowych w efekcie Davis zderzył się z liną i poległ na miejscu na jego miejsce przyszedł S/Ldr Morris z którym stosunki układały się znacznie lepiej. 24 listopada 1940 podczas lotu sprawdzającego wyszkolenie dywizjonu, na dużej wysokości napotkano samolot zwiadowczy JUNKERS Ju-88, po krótkiej walce sierż. Mieczysław Parafiński zestrzelił intruza. Po tygodniu dywizjon osiągnął gotowość bojową i rozpoczął pełnienie dyżurów alarmowych w obronie Wysp Brytyjskich. Początkowo dywizjon dosyć pechowo prześladowany był wypadkami lotniczymi, zginęło kilku pilotów. 24 czerwca 1941 roku czterech pilotów wzięło udział w locie bojowym CIRCUS 21, Nad Belgią napotkano myśliwce Messerschmitt Bf-109 mimo iż nie uzyskano zwycięstw ten dzień został uznany za święto dywizjonu (tego dnia wykonano pierwszy lot ofensywny nad kontynent). 2 lipca 1941 roku odniesiono upragniony sukces podczas operacji CIRCUS 29, tego dnia napotkano grupę myśliwców Bf-109 w efekcie zestrzelono 5 samolotów, dwa zaliczono jako zwycięstwa prawdopodobne oraz jeden uszkodzono. 21 września 1941 roku kolejny sukces podczas operacji CIRCUS 101 zestrzelono 5 myśliwców, jeden zaliczono jako prawdopodobny oraz jeden uszkodzono. Łącznie w 1941 roku piloci 308 Dywizjonu uzyskali 52 zestrzelenia, 10 zaliczono jako prawdopodobne oraz 13 uszkodzono. Był to najlepszy wynik wśród polskich dywizjonów myśliwskich w PSP w 1941 roku. W sierpniu 1942 roku dywizjon wykonał cztery loty w składzie 12 maszyn na osłonę operacji JUBILEE. W październiku 1943 roku dywizjon wszedł w skład 1 Polskiego Skrzydła Myśliwskiego a wraz z nim przeniesiony z Fighter Command do 2TAF. Od tej chwili głównym zadaniem dywizjonu stało się atakowanie celów naziemnych. 1 stycznia 1945 roku lotnicy 308 Dywizjonu wystartowali by zaatakować niemieckie lotniska, podczas powrotu zostali wezwani przez radio gdyż w tym momencie własne lotnisko było atakowane przez niemieckie samoloty myśliwskie (operacja BODENPLATTE). Piloci zaatakowali agresorów, w efekcie tego dnia osiągnięto największy sukces 308 Dywizjonu. Uzyskano 12 pewnych zestrzeleń oraz jeden samolot uszkodzono, w walce poległ por. pil. Wacław Chojnacki. W czerwcu 1945 roku dywizjon wszedł w skład British Air Force of Ocupation. 16 grudnia 1946 roku nastąpił powrót całego 131 Skrzydła Myśliwskiego do Anglii i 3 stycznia 1947 roku rozwiązano dywizjon.
Podczas wojny powstał marsz dywizjonu
Na Podzamczu wylęgłe pisklęta
Niosą w niebo bojowy ten zew
Niech przyjaciel i wróg zapamięta
Złoty grot i litery ZF
Łącznie piloci 308 Dywizjonu wykonali 8812 lotów bojowych w czasie 13 200
godzin. Zestrzelono 69,5 samolotów 13 zaliczono jako zestrzelenia prawdopodobne oraz 21 uszkodzono. Na cele naziemne zrzucono około 500 ton bomb, zniszczono ponad 500 pojazdów, 31 czołgów i dział pancernych, 126 wagonów lub lokomotyw, 45 barek lub holowników, 28 budynków. W tym czasie poległo 46 pilotów oraz 13 dostało się do niewoli
9.09.1940 utworzono dywizjon
1.12.1940 dywizjon osiąga gotowość bojową
24.06 obchodzono święto dywizjonu na pamiątkę pierwszych walk z Messerschmittami nad Belgią.
3.01.1947 rozwiązano dywizjon.
ZF oznaczenie kodowe malowane na samolotach dywizjonu do końca wojny.
Lotnicy dywizjonu do munduru mieli prawo nosić jedwabne szaliki koloru białego
ODZNAKA złoty skrzydlaty grot (godło 121 eskadry myśliwskiej) z trójkolorowym opierzeniem w barwach RAF wpisany w kwadrat krakowski postawiony na rogu na czarnym tle (błękitne tło zamieniono na czerń na znak żałoby po opuszczeniu kraju we wrześniu 1939 roku. Wszystkie części metalowe złote. Odznakę zatwierdzono Dz. Rozk. N. W. Nr 4 z 10.10.1943 poz. 43, Anglia nadawana 24 czerwca
KOLEJNI DOWÓDCY
Brytyjscy
S/Ldr Davis 9.09.1940 - 16.10.1940
S/ldr Morris 17.10.1940 - 7.02.1941
Polacy
kpt. pil. Stefan Łaszkiewicz 9.09.1940 - 9.11.1940
kpt. pil. Walerian Jesionowski 10.11.1940 - 7.12.1940
mjr pil. Jerzy Orzechowski 8.12.1940 - 22.06.1941
mjr pil. Marian Pisarek 23.06.1941 - 10.12.1941
kpt. pil. Marian Wesołowski 11.12.1941 - 9.01.1942
kpt. pil. Tadeusz Nowierski 10.01.1942 - 5.05.1942
kpt. pil. Feliks Szyszka 6.05.1942 - 17.05.1942
kpt. pil. Walerian Żak 25.05.1942 - 11.02.1943
kpt. pil. Franciszek Kornicki 12.02.1943 - 3.03.1943
kpt. pil. Paweł Niemiec 4.03.1943 - 18.05.1943
kpt. pil. Paweł Żulikowski 19.05.1943 - 20.03.1944
kpt. pil. Witold Retinger 21.03.1944 - 16.11.1944
kpt. pil. Paweł Pniak 17.11.1944 - 30.06.1945
kpt. pil. Ignacy Olszewski 1.07.1945 - 3.01.1947
KOLEJNE LOTNISKA BAZOWANIA
Squires Gate Anglia 9.09.1940 - 11.09.1940
Speke Anglia 12.09.1940 - 24.09.1940
Bagington Anglia 25.09.1940 - 1.06.1941
Chilbolton Anglia 1.06.1941 - 24.06.1941
Northolt Anglia 24.06.1941 - 12.12.1941
Woodvale Anglia 12.12.1941 - 1.04.1942
Exeter Anglia 1.04.1942 - 7.05.1942
Hutton Cransvick Anglia 7.05.1942 - 30.07.1942
Heston Anglia 30.07.1942 - 29.10.1942
Northolt Anglia 29.10.1942 - 29.04.1943
Church Fenton Anglia 29.04.1943 - 5.07.1943
Hutton Cransvick Anglia 5.07.1943 - 7.09.1943
Friston Anglia 7.09.1943 - 21.10.1943
Heston Anglia 21.09.1943 - 11.11.1943
Northolt Anglia 11.11.1943 - 2.12.1943
Hutton Cransvick Anglia 2.12.1943 - 18.12.1943
Northolt Anglia 18.12.1943 - 8.03.1944
Llabedr Anglia 8.03.1944 - 15.03.1944
Northolt Anglia 15.03.1944 - 1.04.1944
Deanland Anglia 1.04.1944 - 26.04.1944
Chailey Anglia 26.04.1944 - 28.06.1944
Applecham Anglia 28.06.1944 - 16.07.1944
Ford Anglia 16.07.1944 - 3.08.1944
Plumetot (B-10) Francja 3.08.1944 - 5.09.1944
Londiniere Francja 5.09.1944 - 10.09.1944
Venderille (B-51) Francja 10.09.1944 - 3.10.1944
Deurne (B-70) Belgia 3.10.1944 - 11.10.1944
St. Denijs Western Belgia 11.10.1944 - 13.01.1945
Grimbergen (B-60) Belgia 13.01.1945 - 9.03.1945
Gilze Rijen (B-77) Holandia 9.03.1945 - 13.04.1945
Nordhorn (B-101) Niemcy 13.04.1945 - 28.04.1945
Fairwood Common Anglia 28.04.1945 - 2.06.1945
Varrelbusch (B-110) Niemcy 2.06.1945 - 10.09.1945
Ahlhorn Niemcy 10.09.1945 - 15.12.1946
Portreath Anglia 15.12.1946 - 3.01.1947
UŻYWANE SAMOLOTY
HAWKER HURRICANE Mk-I 09.1940 - 04.1941
SUPERMARINE SPITFIRE Mk-I 03.1941 - 07.1941
SUPERMARINE SPITFIRE Mk-II 07.1941 - 09.1941
12.1941 - 03.1942
SUPERMARINE SPITFIRE Mk-V 08.1941 - 12.1941
02.1942 - 11.1943
SUPERMARINE SPITFIRE Mk-IX 10.1943 - 03.1945
SUPERMARINE SPITFIRE Mk-XVI 02.1945 - 12.1946
Hymn Dywizjonu
O Wawelu i naszej ziemi,
Mówił hejnał i taniec i śpiew
Mówił pijar co znał Rakowice
Dzisiaj mówią litery "ZF".
Ref.
Na podzamczu wylęgłe pisklęta
Niosą w niebo bojowy ten zew
Niech przyjaciel i wróg zapamięta
Złoty grot i litery "ZF".
Te litery co były bez treści
Uświęcone w zwycięstwa i krew
Dzisiaj Kraków w nich całych się mieści
W tych dwóch prostych literach "ZF".
Muzyka: por. pil. Leszek Szczerbiński,
Słowa: autor nieznany
Jacek Waszczuk
307 Dywizjon Nocny Dywizjon Myśliwski "Lwowski"
Pierwszy i jak później się okazało jedyny nocny dywizjon myśliwski PSP. Personel wywodził się ze składu 5 i 6 Pułku Lotniczego. Dywizjon wyposażono w samoloty Boulton Paul Defiant, specyfika nocnego dywizjonu myśliwskiego nie odpowiadała pilotom, byłym myśliwcom dziennym. W samolocie Defiant pilot zbliżał się do samolotu przeciwnika strzelec obsługiwał uzbrojenie. Piloci myśliwscy nieprzywykli do roli powietrznego szofera w większości opuści dywizjon wraz z dowódcą dywizjonu kpt. Pietraszkiewiczem. Anglicy powątpiewali czy znajdzie się odpowiednia grupa Polaków mających predyspozycje do roli nocnych myśliwców. Mimo iż szkolenie trwało nieco dłużej dywizjon 3 grudnia osiągnął gotowość bojową. Początkowo wykonywano loty myśliwskie nad Anglią na zwalczanie niemieckich wypraw bombowych. W następnych latach zmniejszone natężenie nalotów LUFTWAFFE powoduje iż rozszerzono zakres działań. Załogi wykonywały loty patrolowe nad Morzem Północnym, Zatoką Biskajską oraz Kontynentem. Nocą 9/10 stycznia 1941 roku na skutek awarii silnika załoga plut. Pil. Antoni Joda, kpr. strz. Gandulski przymusowo wodowali, oboje utonęli. Nocą 12/13 marca 1941 roku załoga sierż K. Jankowiaka zaatakowała HEINKEL He-111 uzyskując pierwsze uszkodzenie na konto dywizjonu. Ten sam pilot nocą 11/12 kwietnia odniósł pierwsze pewne zwycięstwo na konto dywizjonu (zestrzelono He-111). W sierpniu 1941 roku dywizjon jako pierwszy nie brytyjski został wyposażony w samoloty z radarami (Beaufighter Mk-II). 2 września 1942 roku pchor. pil. Jan Maliński skomponował muzykę a por. Obserwator Juliusz Bajkowski napisał tekst do hymnu dywizjonu.
Ktoś musi spać więc my czuwamy
I przyczajeni pośród chmur
Na obcym niebie załatwiamy
Prastary nasz rasowy spór
A kiedy Niemiec się zapali
Aby rozjaśnić sobą mgły
Ryby radują się w kanale
Bo martwy Niemiec nie jest zły
10 września 1942 roku dywizjon wizytowany jest przez naczelnego wodza generała Władysława Sikorskiego. W grudniu 1942 roku dywizjon przezbrojono w nowe samoloty DE HAVILLAND MOSQUITO od tej chwili obrona przeciwlotnicza Wysp Brytyjskich zeszła na dalszy plan, dywizjon wykonywał w większości loty ofensywne nad kontynent. Głównie atakowano lotniska niemieckie lub też wykonywano loty patrolowe w pobliżu lotnisk tak by wyłączyć lotnisko na kilka godzin z działalności. W kwietniu 1943 roku utworzono w dywizjonie eskadrę C przeznaczoną wyłącznie do tych lotów. W następnych miesiącach rozszerzono zakres działań o loty patrolowe nad Atlantykiem do zwalczania niemieckich myśliwców dalekiego zasięgu. 22 sierpnia 1943 roku podczas lotu bojowego nad Kanałem La Manche jeden Mosquito dywizjonu został zestrzelony przez FOCKE WULF Fw-190 załoga zginęła. Była to pierwsza strata dywizjonu odniesiona w walce powietrznej. 11 września 1943 roku był najlepszym dniem dywizjonu. Załogi wykonywały loty patrolowe nad Zatoką Biskajską, wielokrotnie napotkano niemieckie myśliwce dalekodystansowe Messerschmitt Bf-110 i JUNKERS Ju-88 w efekcie zestrzelono 5 myśliwców, dwa uznano za zestrzelenia prawdopodobne oraz cztery samoloty uszkodzono. 13 października 1944 roku st. sierż. pil. Franciszek Kot zaatakował nad Kanałem La Manche bombowiec HEINKEL He-111 przenoszący latającą bombę V-1 eksplozja bomby była tak wielka iż oba samoloty spadły w płomieniach do morza nikt nie przeżył. Nocą 7/8 marca 1945 roku osiągnięto ostatnie zwycięstwo dywizjonu. Dywizjon rozwiązano 2 stycznia 1947 roku.
Dywizjon zakończył wojnę po wykonaniu 3879 lotów bojowych w czasie 9057 godzin, zestrzelono 30 3/4 samolotów, 7 zestrzelono prawdopodobnie oraz 17 uszkodzono. Na ziemi zniszczono 5 samolotów oraz dwa uszkodzono, poza tym na ziemi zniszczono między innymi jedną stację radarową, łódź rzeczną, jeden kuter, 35 lokomotyw i wiele innych. Poległo 51 lotników oraz 3 dostało się do niewoli.
Najwięcej zwycięstw w dywizjonie odnieśli piloci
sierż. B. Turzański 5 - 0 - 0
por. G. Ranoszek 4 - 0 - 1
por. S. Andrzejewski 3 - 0 - 1 (w tym 2 - 0 - 1 na ziemi)
por. M. Lewandowski 2 - 1 - 2
(zwycięstwa określano pewne – prawdopodobne - uszkodzone)
10.09.1940 sformowano dywizjon
3.12.1940 osiągnięto gotowość bojową
10.09 obchodzono święto dywizjonu na pamiątkę pierwszej zbiórki w składzie dywizjonu
2.01.1947 rozwiązano dywizjon
EW oznaczenie kodowe malowane na samolotach przez cały okres istnienia dywizjonu.
Lotnicy dywizjonu do munduru mieli prawo nosić jedwabne szaliki koloru turkusowego z wyhaftowanym puchaczem trzymającym butelkę i łacińskie motto miasta Lwowa "Semper Fidelis" (zawsze wierny), autorem był por. inż. arch. radioobserwator Adam Węgiel
ODZNAKA zaprojektowana przez por. pil. Antoniego Waltosia w lipcu 1941 w Exeter. Przedstawia puchacza w świetle księżyca niszczy niemiecki samolot nad liczbą 307, oczy ptaka zielone, pozostała część odznaki koloru srebrnego zatwierdzona DZ. Rozk. N. W. i MON nr 5 z 4.11.1943 poz. 51, Anglia
KOLEJNI DOWÓDCY
Brytyjski
Sq/L George Ch. Tomlinson 10.09.1940 - 21.03.1941
Polscy
kpt. pil. Stanisław Pietraszkiewicz 10.09.1040 - 14.10.1040
mjr pil. Kazimierz Benz 15.10.1940 - 14.11.1940
mjr pil. Stanisław Grodnicki 10.11.1940 - 10.06.1941
kpt. pil. Jerzy Antonowicz 11.06.1941 - 23.10.1941
por. pil. Maksymilian Lewandowski 24.10.1941 - 13.11.1941
mjr pil. Stanisław M. Brejnak 13.11.1941 - 22.07.1942
kpt. pil. Jan Michałowski 23.07.1942 - 21.03.1943
kpt. pil. Gerard Ranoszek 22.03.1943 - 1.04.1943
mjr pil. Jerzy Orzechowski 1.04.1943 - 8.11.1943
kpt. pil. Maksymilian Lewandowski 8.11.1943 - 21.05.1944
kpt. pil. Gerard K. Ranoszek 22.05.1944 - 9.12.1944
kpt. pil. Stanisław Andrzejewski 9.12.1944 - 1.03.1946
kpt. pil. Jerzy Darusz 1.03.1946 - 2.01.1947
KOLEJNE LOTNISKA BAZOWANIA *
Kirton in Lindsey Anglia 10.09.1940 - 7.11.1940
Jurby Anglia 7.11.1940 - 23.01.1941
Squires Gate Anglia 8.01.1941 - 26.03.1941
(Eskadra A przebazowała się na lotnisko Squi-
res 8 stycznia, eskadra B dołączyła do dy-
wizjonu 23 stycznia)
Colerne Anglia 26.03.1941 - 26.04.1941
Exeter Anglia 26.04.1941 - 15.04.1943
Fairwood Common Anglia 15.04.1943 - 7.08.1943
Predannack Anglia 7.08.1943 - 9.11.1943
Drem Anglia 9.11.1943 - 2.03.1944
(Eskadra B dołączyła 13 grudnia)
Colerby Grange Anglia 2.03.1944 - 4.05.1944
Church Fenton Anglia 4.05.1944 - 27.01.1945
Castle Camps Anglia 27.01.1945 - ?
Coltishall Anglia 18.05.1945 - ?
Horsham St. Faith Anglia 1946
* problemem było to iż zdarzało się iż eskadra A bazowała na jednym lotnisku a eskadra B na innym, nie udało mi się dotrzeć do wszystkich dat związanych z bazowaniem poszczególnych eskadr
UŻYWANE SAMOLOTY
Boulton Paul Defiant Mk-I 09.1940 - 08.1941
Bristol Beaufighter Mk-II 08.1941 - 05.1942
Bristol Beaufighter Mk-VI 05.1942 - 02.1943
DE HAVILLAND MOSQUITO Mk-II 12.1942 - 03.1944
DE HAVILLAND MOSQUITO Mk-XII 01.1944 - 11.1944
DE HAVILLAND MOSQUITO Mk-XXX 10.1944 - 01.1947
W serii wydawniczej Dywizjony Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie 1940-1946 ukazał się tytuł Roberta Gretzyngiera "307 Dywizjon Mysliwski Nocny Lwowskich Puchaczy"
Samoloty będące na wyposażeniu dywizjonu to;
Defiant
Bristol Beaufighter
De Hawilland Mosquito
Oprac. Jacek Waszczuk
306 Dywizjon Myśliwski "Toruński"
Dywizjon sformowano w większości z lotników 4 Pułku Lotniczego z Torunia, był kontynuatorem tradycji Pułku Toruńskiego. 7 listopada 1940 roku dywizjon osiągnął gotowość bojową wchodząc w skład 9 Grupy Myśliwskiej, następnego dnia wykonano pierwsze loty bojowe, trzy samoloty wystartowały na alarm lecz samolotów nieprzyjacielskich nie napotkano. Do końca 1941 roku wykonywano loty patrolowe nad Wyspami Brytyjskimi oraz w obronie konwojów. 15 kwietnia 1941 roku dywizjon wszedł w skład nowo powstałego 131 Polskiego Skrzydła Myśliwskiego. 3 maja 1941 roku por pil. Żulikowski zestrzelił pierwszy samolot na konto 306 Dywizjonu. 16 sierpnia podczas wymiatania w rejonie Hardelot zaatakowano grupę Bf-109 w efekcie zestrzelono 6 myśliwców. 4 września 1942 roku dywizjon odwiedzili Prezydent Raczkiewicz i Inspektor PSP gen. Bryg. Obs. Stanisław Ujejski, udekorowano lotników Krzyżami Walecznych i Krzyżami Zasługi. Kolejne sukcesy odnoszono podczas wspierania operacji desantowej OVEROLD w czerwcu 1944 roku między innymi 7 czerwca zestrzelono 11 samolotów, 2 uznano jako prawdopodobne oraz 5 uszkodzono. 23 czerwca 1944 roku wykonano lot bojowy w składzie 12 maszyn, w potyczce z myśliwcami niemieckimi zestrzelono 7 samolotów, jeden zaliczono jako prawdopodobny oraz dwa uszkodzono. Sukces okupiono śmiercią
jednego lotnika oraz dwóch dostało się do niewoli. W dniach 17 - 27 września 1944 roku osłaniano z powietrza operację desantową MARKET GARDEN. 9 kwietnia 1945 start dywizjonu w osłonie 56 Lancasterów bombardujących Hamburg, wyprawa została zaatakowana przez myśliwce odrzutowe MESSERSCHMITT Me-262 kpt. Żulikowski zestrzelił jednego, było to ostatnie zwycięstwo dywizjonu (najciekawsze jest to iż jeden pilot otworzył i zamknął listę zwycięstw dywizjonu). 14 kwietnia dywizjon osłaniał wyprawę bombową nad Świnoujście piloci dywizjonu wykonali najdłuższy lot bojowy polskich myśliwców wynoszący 5 godzin 45 minut. 25 kwietnia osłaniano wyprawę 255 bombowców nad Berthesgaden lot trwał 5 godzin 55 minut był to ostatni lot bojowy 306 dywizjonu zarazem najdłuższy lot bojowy polskich myśliwców podczas II wojny
Piloci dywizjonu wykonali 8357 lotów bojowych w czasie 15 198 godzin zestrzelono 70,5 samolotów, 16,5 zaliczono jako zwycięstwa prawdopodobne, 29 uszkodzono, zestrzelono 60 pocisków latających V-1, (tylko dwa dywizjony w RAF zestrzeliły więcej pocisków V-1), zrzucono 150 ton bomb. W tym czasie poległo 33 osoby, 2 zaginęły, 8 trafiło do niewoli. W zwalczaniu latających pocisków najbardziej zasłużyli się
st. Sierż. S. Rudowski 8 1/2
por. Jan Siekierski 8 1/6
sierż J. Zalewski 8
chor. J. Rogowski 4
por. W. Klawe 3 2/3
por. A. Beyer 3
28.08.1940 sformowano dywizjon
4.09 obchodzono święto dywizjonu na pamiątkę wydanie pierwszego rozkazu dziennego
7.11.1940 roku osiągnięto gotowość bojową
7.01.1947 rozwiązano dywizjon
UZ oznaczenie kodowe malowane na samolotach dywizjonu przez cały okres istnienia.
Lotnicy dywizjonu do munduru mieli prawo nosić jedwabne szaliki koloru zielonego
ODZNAKA romb poznański o białym tle z wpisaną czerwoną kaczką w locie z żółtym dziobem i łapami i szafirowymi skrzydłami (godło 141 eskadry myśliwskiej) oraz czerwony niedźwiedź przywiązany do zielonego pala (godło 605 Dywizjonu Myśliwskiego z którego pochodził brytyjski dowódca dywizjonu S/Ldr Douglas Scott) Części metalowe odznaki koloru złotego. Zatwierdzona dz. Rozk. N. W. Nr. 4 z 10.10.1943 poz. 43 Anglia.
KOLEJNI DOWÓDCY
Brytyjscy
S/Ldr Douglas Scott 28.08.1940 - 26.11.1940
S/Ldr D. M. Gillam do 3.03.1941
Polacy
kpt. pil. Tadeusz Rolski 4.09.1940 - 17.10.1940
mjr pil. Jerzy Orzechowski 18.10.1940 - 11.11.1940
kpt. pil. Tadeusz Rolski 12.11.1940 - 30.04.1941
kpt. pil. Jerzy Zaręba 1.07.1941 - 14.08.1941
por. Pil. Jerzy Słoński-Ostoja 15.08.1941 - 29.08.1941
mjr pil. Antoni Wczelik 30.08.1941 - 14.04.1942
kpt. pil. Tadeusz Czerwiński 15.04.1942 - 22.08.1942
kpt. pil. Kazimierz Rutkowski 23.08.1942 - 13.03.1943
kpt. pil. Włodzimierz Karwowski 14.03.1943 - 1.01.1944
kpt. pil. Stanisław Łapka 2.01.1944 - 7.06.1944
kpt. pil. Janusz Marciniak 8.06.1944 - 23.06.1944
kpt. pil. Tadeusz Niemiec 27.06.1944 - 25.09.1944
kpt. pil. Tadeusz Żulikowski 26.09.1944 - 24.05.1945
kpt. pil. Józef Jeka 25.05.1945 - 12.1945
kpt. pil. Tadeusz Andersz ?
KOLEJNE LOTNISKA BAZOWANIA
Church Fenton Anglia 4.09.1940 - 7.11.1940
Tern Hill Anglia 7.11.1940 - 3.04.1941
Northolt Anglia 3.04.1941 - 7.10.1941
Speke Anglia 7.10.1941 - 12.12.1941
Church Stanton Anglia 12.12.1941 - 3.05.1942
Kirton in Lindsey Anglia 3.05.1942 - 15.06.1942
Northolt Anglia 15.06.1942 - 13.03.1943
Hulton Cranswick Anglia 13.03.1943 - 30.03.1943
Catterick Anglia 30.03.1943 - 11.08.1943
Gravesend Anglia 11.08.1943 - 18.08.1943
Friston Anglia 18.08.1943 - 22.09.1943
Heston Anglia 22.09.1943 - 19.12.1943
Llanbert Anglia 19.12.1943 - 1.01.1944
Heston Anglia 1.01.1944 - 1.04.1944
Coolham Anglia 1.04.1944 - 22.06.1944
Homsley South Anglia 22.06.1944 - 27.06.1944
Ford Anglia 27.06.1944 - 10.07.1944
Brenzet Anglia 10.07.1944 - 10.10.1944
Andrews Field Anglia 10.10.1944 - 5.10.1945
Fairwood Common Anglia 5.10.1945 - 3.11.1945
Coltishall Anglia 3.11.1945 - ?
UŻYWANE SAMOLOTY
HAWKER HURRICANE Mk-I do 04.1941
HAWKER HURRICANE Mk-II 02.1941 - 08.1941
SUPERMARINE SPITFIRE Mk-II 07.1941 - 12.1941
SUPERMARINE SPITFIRE Mk-V 12.1941 - 10.1942
03.1943 - 05.1944
SUPERMARINE SPITFIRE Mk-IX 08.1942 - 05.1943
NORTH AMERICAN P-51 MUSTANG 03.1944 - 01.1947
Zwycięstwa 306 dywizjonu
http://pspbis.fm.interia.pl/zz306dm4043.htm
Oraz zdjęcia pilotów 306 Dywizjonu
http://www.geocities.com/Mohikanie/306/306_faces
Oprac. Jacek Waszczuk
303 DYWIZJON MYŚLIWSKI "Warszawski im. Tadeusza Kościuszki"
Dywizjon powstał 2 sierpnia 1940 roku, większość pilotów wywodziła się ze składu 111 i 112 eskadr myśliwskich 1 Pułku Lotniczego z Warszawy. Brytyjczycy nie dowierzając lotnikom polskim początkowo zdublowali stanowiska dowódcze. Dowódcą dywizjonu został mjr Zdzisław Krasnodębski oraz brytyjski S/Ldr Ronald Kellet dowódcą eskadry „A” został kpt. Tadeusz Opulski oraz Brytyjczyk F/Lt Jon Kent. Dowódcą eskadry „B” został por. Witold Urbanowicz oraz Brytyjczyk F/Lt Athol Forbes. 30 sierpnia 1940 roku podczas lotu szkolnego por. PASZKIEIWCZ dojrzał w oddali formację samolotów niemieckich, odłączył się od szyku i zestrzelił samolot bombowy Do-17. W wyniku zestrzelenia uznano iż dywizjon osiągnął gotowość bojową i następnego dnia wykonano pierwsze loty bojowe. Pierwszego dnia walk piloci zestrzelili 6 samolotów niemieckich. W następnych dniach piloci latali codziennie odnosząc wiele sukcesów. 5 września zestrzelono 8 samolotów oraz jeden zaliczono jako zestrzelenie prawdopodobne. 7 września dywizjon wystartował w składzie 11 pilotów, około godziny 17 napotkano w rejonie Essex ugrupowanie około 40 bombowców Do-215 w osłonie 50 myśliwców Bf-109. Polacy zaatakowali w efekcie zestrzelono 14 samolotów oraz 4 zakwalifikowano jako zwycięstwa prawdopodobne. 11 września dywizjon w składzie 12 samolotów około godziny 16 nad Horsham zaatakował grupę 200 samolotów, w efekcie zestrzelono 16 samolotów oraz jedno zwycięstwo zaliczono jako prawdopodobne. 15 września piloci dywizjonu wzięli udział w walce około godziny 12, po lądowaniu 9 sprawnych samolotów ponownie wystartowało do walki by o godzinie 15 zaatakować kolejną wyprawę bombową. W efekcie tego dnia zestrzelono 16 samolotów na pewno i jeden prawdopodobnie. 26 września był kolejnym dniem seryjnych zwycięstw, zestrzelono 13 maszyn oraz uszkodzono jedną. Następnego dnia w dwóch lotach bojowych zestrzelono 14 samolotów oraz jeden uszkodzono. Łącznie do zakończenia BITWY O WIELKĄ BRYTANIĘ piloci dywizjonu zestrzelili 126 samolotów, 13 zaliczono jako zestrzelenia prawdopodobne oraz 9 uszkodzono. Dzięki czemu 303 dywizjon uplasował się na pierwszym miejscu wśród najlepszych dywizjonów RAF. Za udział w BITWIE O WIELKĄ BRYTANIĘ 303 dywizjon odznaczony został Złotym Krzyżem Virtuti Militari. W tym czasie najlepsze wyniki osiągnęli
J. FRANTIŠEK 17 - 1 - 0
W. URBANOWICZ 13 - 1 - 0
Z. Henneberg 8 - 1 - 1
J. ZUMBACH 8 - 1 - 0
S. Szaposznikow 8 - 0 - 1
M. Ferić 7 - 1 - 0
A. Forbes 7 - 1 - 0
S. Karubin 6 - 0 - 0
L. Paszkiewicz 6 - 0 - 0
R. Kellet 5 - 2 - 1
18 grudnia 1940 roku odeszli z dywizjonu Anglicy dublujący stanowiska dowódcze. 1940 rok dywizjon zamknął liczbą 126 zestrzeleń.
15 kwietnia 1941 roku dywizjon wszedł w skład 1 Polskiego Skrzydła Myśliwskiego, 22 czerwca dywizjon wystartował na operację CIRCUS 18 w efekcie zestrzelono 6 samolotów jeden zaliczono jako zwycięstwo prawdopodobne oraz jeden jako uszkodzenie. Następnego dnia dywizjon wykonał dwa loty na operację CIRCUS 19 i 20 w efekcie zestrzelono 7 samolotów na pewno oraz dwa zaliczone jako prawdopodobne. 19 lipca 1941 roku podczas operacji JUBILEE dywizjon wykonał trzy loty bojowe podczas których zestrzelił 8 1/6 samolotów oraz 5 zaliczono jako prawdopodobne. Łącznie w 1941 roku piloci dywizjonu zestrzelili 41 samolotów, 12 zaliczono jako zwycięstwa prawdopodobne oraz 6 uszkodzili, zatopiono jeden statek o wyporności 5000 ton. W walkach poległo 13 pilotów. Rok 1941 zamknięto zestrzeleniem 21 1/6 samolotów, 10 zaliczonych jako prawdopodobne oraz 3 uszkodzonych. W tym czasie poległo 8 lotników oraz 4 dostało się do niewoli. W 1943 roku znacznie zmniejszyła się aktywność LUFTWAFFE nad Zachodnią Europą. Piloci 303 dywizjonu mimo wykonania dużej ilości lotów bojowych mieli mało okazji do walki powietrznej w efekcie w 1943 roku zestrzelono „tylko” 15 samolotów, 4 zaliczono jako prawdopodobne oraz 6 jako uszkodzenia. 23 września 1943 roku F/sgt A. Chudek zestrzelił samolot FOCKE WULF Fw-190 było to ostatnie zwycięstwo dywizjonu w tym roku oraz ostatnie zwycięstwo w II wojnie światowej. Mimo iż dywizjon wykonywał loty bojowe do końca II wojny, między innymi 24 kwietnia 1945 roku osłaniano wyprawę 255 bombowców bombardujących siedzibę Hitlera w Berchtesgaden, nie napotykano samolotów przeciwnika. Dywizjon rozwiązano 9 grudnia 1946 roku
Łącznie podczas wojny piloci 303 dywizjonu wykonali około 9900 lotów bojowych w czasie 15 866 godzin, zgłosili zestrzelenie 203 1/6 samolotów, 39 zaliczono jako prawdopodobne i 24 uszkodzono, zrzucono 250 ton bomb zatapiając między innymi statek o wyporności 5000 t. W walkach poległo 36 lotników, kolejnych 8 zginęło w wypadkach, 10 dostało się do niewoli.
Najwięcej zwycięstw w dywizjonie odnieśli
17 - 0 - 1 F/sgt FRANTIŚEK J. (Czech)
13 - 1 - 0 W/Cdr URBANOWICZ
12 1/3 - 4 - 1 W/Cdr ZUMBACH
8 - 1 - 0 F/Lt M. Ferić
8 - 1 - 1 S/Ldr Z. Henneberg
8 - 0 - 1 F/Lt E. Szaposznikow
7 - 1 1/3 - 0 S/Ldr B. Drobiński
7 - 3 - 0 F/Lt W. Łokuciewski
7 - 1 - 0 W/Cdr A. Forbes (Anglik)
6 - 0 - 0 P/O M. Bełc
6 - 0 - 0 sgt S Karubin
6 - 0 - 0 F/O L. Paszkiewicz
5 - 2 - 1 W/Cdr R. Kellet (Anglik)
5 - 1 - 0 F/O M. Adamek
5 - 1 - 0,5 F/Lt B. Gładych
5 - 0 - 1 S/Ldr W. Łapkowski
Ważne Daty
2.08.1940 Sformowano dywizjon
31.08.1940 Dywizjon osiągnął gotowość bojową
1.09 obchodzono święto dywizjonu na pamiątkę pierwszych lotów bojowych.
RF kod dywizjonu malowany na kadłubach samolotów, stosowany do początku 1945 roku
PD kod dywizjonu używany do rozwiązania dywizjonu
Lotnicy dywizjonu do munduru mieli prawo nosić jedwabne szaliki koloru szkarłatnego
ODZNAKA amarantowa czapka krakowska z czarnym otokiem i wielobarwnym piórkiem spinająca dwie srebrne skrzyżowane kosy na tle siedmiu pionowych pasów amarantowych otoczona 13 gwiazdami pięcioramiennymi granatowymi na białym tle (godło przedwojennej 111 eskadry myśliwskiej) u dołu liczba 303. Odznaka zatwierdzona Dz. Rozk. NW nr 3 z 22.03.1943 poz. 31, Anglia nadawana 1 września
odznaka
KOLEJNI DOWÓDCY
Brytyjczyk
S/Ldr KELLET Ronald 2.08.1940 - 18.12.1940
Polacy
mjr pil. KRASNODĘBSKI Zdzisław 2.08.1940 - 6.09.1940
por. Pil. URBANOWICZ Witold 7.09.1940 - 21.10.1940
por. Pil. HENNEBERG Zdzisław 22.10.1940 - 611.1940
kpt. pil. KOWALCZYK Adam 7.11.1940 - 19.02.1941
por. Pil. HENNEBERG Zdzisław 20.02.1941 - 12.04.1941
por. Pil. ARENTOWICZ Tadeusz 13.04.1941 - 4.05.1941
kpt. pil. ŁAPKOWSKI Wacław 5.05.1941 - 8.07.1941
kpt. pil. ARENTOWICZ Tadeusz 3.07.1941 - 8.07.1941
kpt. pil. JANKIEWICZ Jerzy 9.07.1941 - 19.11.1941
kpt. pil. KOŁACZKOWSKI Wojciech 20.11.1941 - 9.05.1942
kpt. pil. ŻAK Walerian 10.05.1942 - 25.05.1942
kpt. pil. ZUMBACH Jan 26.05.1942 - 1.12.1942
kpt. pil. BIEŃKOWSKI Zygmunt 2.12.1942 - 4.07.1943
kpt. pil. POLKOWSKI Jan 5.07.1943 - 9.11.1943
kpt. pil. KOC Tadeusz 20.11.1943 - 25.09.1944
kpt. pil. DROBIŃSKI Bolesław 26.09.1944 - 21.01.1946
mjr pil. ŁOKUCIEWSKI Witold 1.02.1946 - 9.12.1946
KOLEJNE LOTNISKA BAZOWANIA
Northolt Anglia 2.08.1940 - 11.10.1940
Leconfield Anglia 11.10.1940 - 3.01.1941
Northolt Anglia 3.01.1941 - 13.07.1941
Speke Anglia 13.07.1941 - 7.10.1941
Northolt Anglia 7.10.1941 - 15.06.1942
Kirton-in-Lindsey Anglia 15.06.1942 - 1.02.1943
Heston Anglia 1.02.1943 - 1.06.1943
Northolt Anglia 1.06.1943 - 12.11.1943
Bolly Halbert Anglia 12.11.1943 - 1.05.1944
Horne Anglia 1.05.1944 - 19.06.1944
Westhampnett Anglia 19.06.1944 - 27.06.1944
Merston Anglia 27.06.1944 - 9.08.1944
Westhampnet Anglia 9.08.1944 - 25.09.1944
Coltischall Anglia 25.09.1944 - 3.04.1945
Andrews Field Anglia 3.04.1945 - 16.05.1945
Coltischall Anglia 16.05.1945 - 3.10.1945
Andrews Field Anglia 3.10.1945 - 28.11.1945
Turnhouse Anglia 28.11.1945 - 4.01.1946
Wick Anglia 4.01.1946 - 15.03.1946
Hethel Anglia 15.03.1946 - 9.12.1946
UŻYWANE SAMOLOTY
HAWKER HURRICANE Mk-I 08.1940 - 01.1941
SUPERMARINE SPITFIRE Mk-I 01.1941 - 03.1941
HAWKER HURRICANE Mk-I 07.1941 - 10.1941
SUPERMARINE SPITFIRE Mk-I 07.1941 - 10.1941
SUPERMARINE SPITFIRE Mk-II 02.1941 - 07.1941
SUPERMARINE SPITFIRE Mk-V 10.1941 - 04.1945
SUPERMARINE SPITFIRE Mk-IX 06.1943 - 12.1943
07.1944 - 04.1945
NORTH AMERICAN P-51 MUSTANG Mk-IV 04.1945 - 12.1946
Lotnicy Dywizjonu 303
Oprac. Jacek Waszczuk
Foto: Archiwum Dywizjonu 303
302 DYWIZJON MYŚLIWSKI "POZNAŃSKI"
Dywizjon był kontynuatorem tradycji Dywizjonu Myśliwskiego walczącego we wrześniu 1939 roku w Armii Poznań oraz 1/145 Polskiego Dywizjonu Myśliwskiego walczącego w obronie Francji latem 1940 roku. 302 Dywizjon osiągnął gotowość bojową 15 sierpnia 1940 roku i błyskawicznie wszedł do walki podczas najgorętszego okresu BITWY O WIELKĄ BRYTANIĘ w składzie 12 Grupy Myśliwskiej. 20 sierpnia 1940 roku piloci dywizjonu odnieśli pierwsze zwycięstwo S/Ldr Satchell i ppor. S. Wapniarek zestrzelili samolot bombowy JUNKERS Ju-88 następnego dnia ppor. S. Chałupa zastrzelił samodzielnie kolejny samolot Ju-88. 14 września dywizjon został przebazowany na lotnisko Duxford i wszedł w skład eksperymentalnie utworzonego ugrupowania nazwanego SKRZYDŁO MYŚLIWSKIE (latającego w składzie czterech-pięciu dywizjonów pod dowództwem Douglasa BADERA. 15 września był dniem przełomowym Bitwy o Wielką Brytanię, piloci wykonali dwa loty bojowe w składzie 302 dywizjonu, odnieśli niebywały sukces zestrzeliwując 11 samolotów niemieckich kolejne 7 samolotów zaliczono jako zestrzelenia prawdopodobne, niestety w walce poległ kpt. Chłopik oraz kontuzjowany został podczas skoku na spadochronie ppor. Łapka. 18 września był kolejnym dniem świetności dywizjonu, piloci startowali dwukrotnie na zadania bez rezultatu, po południu podczas trzeciego lotu bojowego napotkano niemiecką wyprawę bombową, piloci zestrzelili 9 samolotów niemieckich, 3 uznano za zestrzelenia prawdopodobne oraz jeden samolot zaliczono jako uszkodzony, straty własne jeden zniszczony Hurricane (pilot wyszedł bez szwanku). Łącznie do końca Bitwy o Wielką Brytanię zestrzelono 26,5 samolotów, 11 zaliczono jako zwycięstwa prawdopodobne oraz 2 jako uszkodzenia przy stracie siedmiu pilotów. 1 listopada bazę lotniczą wizytował Naczelny Wódz Generał Władysław Sikorski. W 1941 roku dywizjon wykonywał loty patrolowe na ochronę portów, żeglugi przybrzeżnej a także wykonywał już loty ofensywne nad kontynent. Latem 1941 roku przerzucono znaczne siły LUFTWAFFE na front wschodni w związku z czym zmniejszyło się nasilenie nalotów na Anglię. W 1942 roku dywizjon wziął udział w operacji JUBILEE wykonano 4 loty bojowe w składzie 12 samolotów, nie uzyskano zwycięstw oraz nie zanotowano żadnej straty, w czerwcu 1942 roku dywizjon wszedł w skład 1 Polskiego Skrzydła Myśliwskiego. W 1943 roku zmniejszona aktywność LUFTWAFFE nad Zachodnią Europą nie przeszkodziła by 302 Dywizjon uzyskał najlepszy wynik zwycięstw (15 zestrzelonych, 8 zestrzelonych jako prawdopodobnie, 3 uszkodzone) wśród wszystkich polskich dywizjonów myśliwskich.
W 1944 roku dywizjon został wyznaczony do wsparcia wojsk walczących na ziemi, przed planowanym otwarciem drugiego frontu przeszedł szkolenie w bombardowaniu z lotu koszącego i lotu nurkowego. Od tej pory większość lotów bojowych do zakończenia wojny wykonano na atakowanie celów naziemnych, między innymi na atakowanie wyrzutni pocisków V-1. Po otwarciu drugiego frontu we Francji przebazowany na kontynent intensywnie wspierał wojska naziemne. 17 sierpnia 1944 roku dywizjon wykonał 5 lotów bojowych za każdym razem w składzie 12 samolotów, w efekcie zatopiono 5 miniaturowych okrętów podwodnych "Neger". W ostatnim roku wojny atakowano głównie niemieckie środki transportu kołowego kolejowego i rzecznego.
Łącznie piloci dywizjonu wzięli udział w 10 996 lotach bojowych w czasie 16 311
godzin. Był to największy wysiłek z pośród wszystkich dywizjonów myśliwskich w PSP. Uzyskano 46,5 pewnych zwycięstw powietrznych, 25 samolotów zaliczono jako zwycięstwa prawdopodobne oraz 18 samolotów zaliczono jako uszkodzone. Zrzucono 500 ton bomb, zniszczono na ziemi 480 pojazdów, 198 lokomotyw i wagonów, 8 czołgów, 44 budynki, 42 rzeczne barki lub holowniki oraz 5 miniaturowych okrętów podwodnych "Neger". Straty wśród personelu wyniosły 20 poległych 12 zaginionych i 9 w niewoli
WAŻNE DATY W HISTORII DYWIZJONU
10.07.1940 Sformowano dywizjon
15.08.1940 Osiągnięto gotowość bojową
28 07. Święto dywizjonu, obchodzone na pamiątkę wydania pierwszego rozkazu dziennego.
WX kod dywizjonu malowany na samolotach do 1945 roku.
QH kod dywizjonu malowany na samolotach od wiosny 1945 roku.
Lotnicy dywizjonu mieli prawo do munduru nosić jedwabne szaliki koloru jasno czekoladowego
ODZNAKA powstała na podstawie godła Poznańskiego Dywizjonu Myśliwskiego czarny kruk z niebieskim opierzeniem (godło 132 eskadry myśliwskiej z 1939 roku) wpisany w poznański romb w kolorach flagi francuskiej (niebiesko – biało -czerwona). U góry liczba 1/145 (na pamiątkę uczestnictwa poznańskich pilotów w obronie Francji latem 1940 roku). U dołu liczba 302, wszystkie części metalowe koloru srebrnego, zatwierdzona Dz. Rozk. N.W. Nr 4 z 10.10.1943 poz. 43, Anglia nadawana 28.07
Odznaka 302 Dywizjonu
 
KOLEJNI DOWÓDCY
Brytyjczyk
S/Ldr Jack W. A. Satchell 13.07.1940 - 31 .12.1940
Polacy
ppłk pil. MÜMLER Mieczysław 26.07.1940 - 5.12.1940
mjr pil. ŁAGUNA Piotr 6.12.1940 - 28.05.1941
kpt. pil. WITORZEŃĆ Stefan 29.05.1941 - 24.11.1941
kpt. pil. KOWALSKI Juliusz 25.11.1941 - 25.08.1942
kpt. pil. ŁAPKA Stanisław 26.08.1942 - 28.04 1943
kpt. pil. BARAŃSKI Wieńczysław 29.04.1943 - 17.10.1943
kpt. pil.
|
